تحریم بیشتر ایران امکان‌پذیر نبود

گروه بین‌الملل - رجانیوز:روزنامه آمریکایی لس‌آنجلس تایمز طی گزارشی نوشت: اگر تحریم‌های اقتصادی عاملی مهم در وادار کردن ایران به پذیرش محدودیت‌هایی در برنامه هسته‌ای‌اش بوده است، آیا تحریم‌های بیشتر تأثیر بیشتری نخواهد داشت؟ منتقدان توافق هفته گذشته ایران و غرب چنین فکر می‌کنند.

زیاد طول نکشید که آنها این توافق را به باد انتقاد بگیرند. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل توافق ژنو را توافقی خیلی خیلی بد توصیف کرد.

 

از نظر مخالفان دولت اوباما تشدید تحریم‌ها موجب شد که ایران پای میز مذاکره بنشیند. بنابراین چرا نباید به‌جای توافق شش‌ماهه با ایران که به این کشور اجازه می‌دهد غنی‌سازی اورانیوم را در محدوده توافق ادامه دهد، فشار تحریم‌ها را اضافه کنیم؟

 

توافق بین ایران و شش قدرت جهانی همچنین ذخایر اورانیوم بیست درصدی ایران را کاهش می‌دهد و سقفی را بر میزان اورانیوم با غنای پایین این کشور تعیین می‌کند و تولید سلاح هسته‌ای را برای تهران دشوار می‌سازد.

 

اما آنچه منتقدان خواهان آن هستند، دستیابی به توافقی در بردارنده توقف کل فعالیت‌های هسته‌ای ایران به‌صورت فوری است. از نظر آنها، اگر ایران موافقت نکرد، باید آن‌قدر تحریم‌ها افزایش یابد که تهران تن به این تصمیم بدهد.

 

این گزارش افزود: اما ایراد این منطق در کجاست؟عملاً تحریم بیشتر ایران امکان‌پذیر نیست.

 

تحریم‌هایی که آمریکا و متحدانش در یک دهه اخیر علیه اقتصاد ایران به اجرا گذاشته‌اند، جزو مؤثرترین تحریم‌ها در تاریخ به شمار می‌رود. میزان صادرات نفت ایران از سال 2011 تاکنون حدود دوسوم کاهش یافته، ارزش پول ملی آن سقوط کرده و نرخ تورم در این کشور بر اساس برآوردها به 50 درصد رسیده است.

 

اما مؤثر واقع شدن تحریم‌ها عمدتاً به این علت بوده که پشتیبانی کشورهای دیگر از این تحریم‌ها وجود داشته است. کشورهایی که این تحریم‌ها را اعمال می‌کنند، نه‌تنها آمریکا، اتحادیه اروپا و چین بلکه کشورهای تجاری مهم جهان نظیر ژاپن و کره جنوبی بوده‌اند که نقشی در مذاکرات نداشته‌اند.

 

تحریم‌های وضع‌شده از سوی یک کشور بعید است بتواند یک دولت را به تغییر مسیر وادار نماید. نگاهی به مورد کوبا که در 35 سال گذشته تحت تحریم‌های دولت آمریکا قرار داشته گویای این واقعیت است. اما تحریم‌ها با همکاری بیشتر بازیگران بین المللی می‌تواند مؤثر واقع شود، همان‌گونه که در مورد ایران مؤثر واقع شد.

 

مشکل آمریکا این است که توانایی‌اش در اعمال تحریم‌های چندجانبه با خواسته‌های متحدانش محدود می‌شود.

 

در مورد ایران، مقامات دولت اوباما و دیپلمات‌های خارجی می‌گویند، کشورهای دیگر در شرایطی که رسیدن به یک توافق منطقی دور از دسترس نیست، تمایلی به وضع تحریم‌های جدید علیه ایران ندارند. این موضوع نه‌تنها در مورد چین و روسیه صدق می‌کند، بلکه شامل کشورهایی مانند انگلیس و دیگران نیز می‌شود.

 

یک مقام آمریکایی دراین‌باره گفت: «اگر ما این توافق را انجام نمی‌دادیم، دیگر قادر نبودیم همه را در کنار خود حفظ کنیم... آن‌وقت تحریم‌ها شروع به تضعیف شدن می‌کرد».

 

از نظر منتقدان این توافق، کاهش بخش اندکی از تحریم‌ها می‌تواند موجب تضعیف همه آنها شود. آنها خاطرنشان می‌سازند، توافق موقتی که هفته گذشته به دست آمد به ایران اجازه خواهد داد تا حدود 7 میلیارد دلار دیگر به دست بیاورد، که عمدتاً از طریق دسترسی به درآمدهای نفتی در شش ماه آینده خواهد بود و به‌محض اینکه این کاهش تحریم‌ها اتفاق بیفتد، درست مانند کشیدن نخی خواهد بود که موجب از هم باز شدن کل کلاف تحریم‌ها می‌شود.

 

اما مقامات دولت اوباما تأکید می‌کنند که این اتفاق رخ نخواهد داد.  آنها می‌گویند مراقب خواهند بود که تحریم‌ها پابرجا باقی بمانند. یکی از این مقامات گفت: «ما چشممان را بر همه‌چیز نخواهیم بست.» در حقیقت، مقامات می‌گویند آنها بر تحریم‌های باقی‌مانده اتکا خواهند کرد که ایران را طی شش ماه آینده از بیش از 30 میلیارد دلار از درآمد نفتی‌اش محروم می‌سازد، تا تهران را نسبت به دستیابی به یک توافق بلندمدت در بردارنده محدودیت‌های بیشتر بر برنامه هسته‌ای‌اش علاقمند نگه دارند.

 

یک مقام دولت اوباما نیز وعده داد: «در پایان این شش ماه؛ تحریم‌ها همچنان پابرجا خواهند بود.» وی افزود: «این‌طور نیست که ایران در این شش ماه از فشارها آزاد شود».

 

بر اساس این گزارش شش ماه آینده (یا هر مدت زمانی که مذاکرات به طول بینجامد) نشان خواهد داد که حق با کدام طرف بوده است. امکان دارد به‌محض اینکه رهبران ایران طعم کاهش محدود تحریم‌ها را چشیدند، برای کاهش بیشتر تحریم‌ها حریص‌تر شوند. اما این احتمال نیز وجود دارد که ایران تنها در تلاش برای خرید زمان بیشتر، تضعیف حمایت از تحریم‌ها و اختلاف افکنی بین آمریکا و متحدانش باشد. یکی از اهداف توافق موقت با ایران مطلع شدن از هدف واقعی تهران است.

 

اگر مذاکرات موفقیت آمیز باشد، ایران اجازه خواهد داشت تا غنی‌سازی اورانیوم در سطح پایین را تحت بازرسی‌های سختگیرانه ادامه دهد. اما اگر مذاکرات شکست بخورد، اوباما و متحدانش مجدداً برای افزایش تحریم‌ها تلاش خواهند کرد.